Zamek Gardłorzeziec

. „Zamek Gardłorzeziec” to trzecia książka z nowej serii wydawnictwa Replika – „Szabla i miecz” – w ramach której zostają odkurzone i nieco odświeżone starsze pozycje, dzięki czemu współczesny czytelnik ma szansę zapoznać się z powieściami, które zostały już praktycznie zapomniane.

Zbyszko, chłopiec uratowany przed śmiercią w czasach, gdy Tatarzy regularnie najeżdżali polskie ziemie, znajduje schronienie w Wygnanieckim Dworze. Dorastając, snuje marzenia o rycerskiej przyszłości, walce ze zbójami i Tatarami, oraz o zdobyciu ręki swej wielkiej, młodzieńczej, zakazanej miłości – Jadwigi, córki gospodarzy. Los nie jest jednak łaskawy ani dla Zbyszka, ani dla jego ukochanej. Po krwawym ataku na Wygnankę, młody, szaleńczo zakochany rycerz wyrusza na poszukiwania swojej porwanej i zniewolonej wybranki. Ta desperacka wyprawa zawiedzie go aż do stolicy Imperium Osmańskiego.

Pierwsza połowa książki to istna uczta dla osób rozmiłowanych w realiach renesansu. Chwalebne walki z okrutnymi najeźdźcami i rycerski epos przeplatany z ponurą i brudną codziennością życia w Rzeczpospolitej tamtego okresu, a poza tym wszystkim wysuwający się na pierwszy plan wątek miłosny: wdzięczny, romantyczny i - jak na tamte czasy przystało – wyidealizowany.

Pojawiają się również odniesienia do lokalnych zwyczajów i mieszania się solidnie już ugruntowanego chrześcijaństwa z elementami pogańskich obrzędów, czego doskonałym przykładem są opisane w powieści tradycje związane z Nocą Kupały.

W drugiej części powieści przenosimy się do Konstantynopola, w którym napotkamy bogatą mieszankę kultur i narodowości. To właśnie tutaj do niewoli trafia Jadwisia, a i podążającego jej śladem Zbyszka również nie ominą kłopoty. Największym wyzwaniem stanie się ucieczka z lochów ogromnego, zębatego zamczyska – tytułowego Zamku Gardłorzeziec. Nie ukrywam, że ta część podobała mi się mniej. Wolałabym dłużej pozostać na rodzimym podwórku, i to z kilku różnych powodów, lecz szczególnie rzuciła mi się w oczy jedna rzecz, której nie sposób pominąć. Otóż autor nie stroni od dosadnych opisów i sformułowań, które w obecnych czasach uznawane są za obraźliwe względem różnych grup etnicznych, i dla wielu czytelników ten aspekt książki może negatywnie rzutować na całościowy jej odbiór. Pamiętać jednak należy, że czytamy powieść pisaną prawie sto lat temu, kiedy świadomość i mentalność Polaków była zupełnie inna niż obecnie, albo może, że autor po prostu starał się uczciwie oddać realia tamtych czasów, a więc i sposób, w jaki ówcześni Europejczycy postrzegali przedstawicieli innych kultur.

Podsumowując, powieść będzie idealna dla wszystkich tych, którzy tęsknią za ubarwionymi rycerskimi przygodami, pisanymi w „sienkiewiczowskim” stylu, z przestawieniem naszej historii w blasku heroicznej, pełnej namiętności i patriotycznych wartości postawy bohaterów przedstawionych. „Zamek Gardłorzeziec” jest dość wymagający w odbiorze, ale to właśnie bardzo umiejętnie zastosowana przez Kluczeka i nieprzytłaczająca archaizacja języka, połączona z kwiecistymi opisami, pozwala czytelnikowi poczuć na własnej skórze klimat opowieści. Teraz nie pozostaje mi nic innego, jak sprawdzić pozostałe tytuły z serii.

. „Zamek Gardłorzeziec” to trzecia książka z nowej serii wydawnictwa Replika – „Szabla i miecz” – w ramach której zostają odkurzone i nieco odświeżone starsze pozycje, dzięki czemu współczesny czytelnik ma szansę zapoznać się z powieściami, które zostały już praktycznie zapomniane.

Zbyszko, chłopiec uratowany przed śmiercią w czasach, gdy Tatarzy regularnie najeżdżali...